Zondag 5 november 2023. Singelhof
Matteus 25, 1-13
Geliefde broeders en zusters van onze Heer Jezus Christus, kinderen van God.

Zin in een feestje? Een bruiloftsfeest?
Alle tien zijn ze uitgenodigd om bruidsmeisje te zijn. Iedereen! Er is tussen die meisjes geen
aanwijsbaar verschil. De één was niet aardiger of aantrekkelijker of intelligenter dan de ander.
En toch: vijf waren dwaas en vijf wijs. Kwam dat omdat de wijze goed op hun tellen pasten,
zo van: wie wat bewaart heeft wat? En de andere een stelletje sloddervossen?
Naar onze christelijke normen en waarden solidariteit en delen zou je toch verwachten dat de
meisjes onderling olie delen. En je verwacht toch niet dat de bruidegom de naar olie zoekende
meisjes zou buitensluiten, alleen in het donker? Zijn er dan toch grenzen aan Gods genade?
Kunnen domme keuzes onomkeerbaar zijn?
Nooit wordt er iets gezegd over die vijf wijze die blijkbaar te zuinig lijken om hun olie te
delen met hun vriendinnen – over moraal gesproken. Nee, het onderscheid tussen wijs en
dwaas heeft niet te maken met intelligentie, met slim of dom. Het gaat hier ook niet over
intellectueel/hoogopgeleide en over laaggeschoolden die handenarbeid doen.

Wijsheid heeft niet te maken met intelligentie, maar met praktisch inzicht, kennis door
ervaring. Een vakman is dan ook wijs. Dus het verschil tussen die meisjes zit niet in hun
verstandelijk vermogen – ze vallen alle tien in slaap, maar wat maakt het verschil? Hoe houdt
u het vol?
Zoals alle meisjes weten dat de bruidegom komt, zo weten wij als gelovigen in Christus dat
wij in Christus alles al overwonnen hebben, nog voordat wij met de uitdagingen in ons leven
worden geconfronteerd. Wij zouden zoveel vertrouwen in Gods liefde voor ons moeten
hebben, dat wat wij in het leven ook tegenkomen, hoe lang het wachten ook duurt, wij diep
van binnen weten dat wij de situatie van wachten, van vermoeidheid en leegraken zullen
overwinnen. Ook als je in je leven een hele moeilijke periode meemaakt dan kan het je
zomaar overkomen dat je het wachten moe bent. En misschien heb je het gevoel dat je op de
een of andere manier de verbinding met de kerk en het feest van het leven verloren bent.

Als Jezus als bruidegom terugkomt voor de grote bruiloft (in de bijbelse betekenis wordt de
kerk als de bruid van Christus gezien) blijkt dat vijf van de tien geen echt rekening gehouden
hebben met de komst van de bruidegom. Die vijf dwaze meisjes, hielden die in het verhaal
rekening, om te beginnen, met de nacht? Ze waren niet echt geïnteresseerd. De dwazen
denken: morgen wordt het wel weer licht, het zal mijn tijd wel duren, na mij de zondvloed. Zij
voelen zich niet zo verantwoordelijk voor leven in recht en gerechtigheid. Ze geven zich geen
rekenschap van de olie want ze verwachten de bruidegom niet echt. Ze gingen hun heil elders
zoeken. Dan maak je het feest van het leven niet mee.

Vijf wijze verwachten de Bruidegom met hun brandende lamp. Een brandende lamp is het
beeld van de klassieke joodse uitleg voor wat Israël onder Thora verstaat, de leefregel ten
leven. Thora is het goede leven wat God voor mensen bedoelt en wat God van mensen
verwacht. De vijf wijze meisjes verbeelden Thora, de vijf boeken van Mozes. Daarom wisten
zij wie zij verwachten konden en wat zij mochten verwachten van de Messias, die
belichaamde wat God altijd al had bezield. Jezus, doet Thora, Jezus is de vervulling van de
Thora, Hij is ten voeten uit Hij die verwacht wordt, de Christus, of de Messias zoals Matteüs
hem noemt (Joods), Zoon van God, Redder.
Als de bruidegom er is kan het grote feest van Gods koninkrijk beginnen. Tot die tijd is het
wachten en waken.
Het is belangrijk om dit wachten zorgvuldig voor te bereiden, want straks wordt het nacht en
donker. Jezus vertelt dit verhaal vlak voor zijn donkere nacht van lijden. Hoe komt u die nacht
door, de nacht van de hulpeloosheid, de nacht van de hongerige maag en de bittere dood, de
nacht van verdriet en onmacht, de nacht van eenzaamheid en hopeloosheid, de slapeloosheid?
Hoe kan u overeind blijven en present zijn? De vijf mét olie hebben niet alleen gehoord van
Thora, maar ze willen er ook uit leven, het handen en voeten geven. Ook al zijn ze in slaap
gevallen, ook al duurde het wachten zooo lang, nu het erop aankomt, nu de bruidegom
arriveert, branden hun lichten. Het is de olie die hun leven aan het licht brengt.
Om het licht te laten branden, om Thora te leven, is dus olie nodig.
En wat zou Jezus Messias bedoelen met die olie? Olie is in de bijbel symbolisch voor de
heilige Geest. Ik denk dat Jezus zeggen wil: ook al duurt het wachten lang, ook al zit je diep
in de put: laat je niet verleiden je geloof op te geven. Laat je hart vervuld zijn van mijn Geest,
leef in mijn geest van liefde en verwachting. Mijn Geest, de trooster, je helper…

Wijsheid is als de olie, de Heilige Geest van God die je lamp brandend houdt, dat is:
Rekening houden met God, leven naar Gods wil, zoals uitgedrukt in de Thora. Als
iedereen zich aan die tien leefregels zou houden zou het leven op aarde zó zijn als God heeft
bedoeld. Jezus heeft in al zijn zeggen en doen laten zien dat in Hem de kiem van Gods
Koninkrijk hier op aarde is geplant. Dat de dood tot in de kiem gesmoord is en dat Hij eens
terugkomt om Zijn werk te voltooien. Maar het wachten duurt lang! Vergeet niet dat geen
mens zo aanwezig is als de persoon die wordt gemist.

De eenzaamheid in je hart kan je niet delen. Maar Jezus gaat staan in jouw leegte.
Vertrouw op Zijn Heilige Geest die je troost, je helper is, die je levenskracht geeft en nabij is.
In de tijd van wachten kan je dus wel verwachten dat als je er om vraagt, je geholpen wordt en
welke situatie dan ook. In de tijd van wachten mag je verwachten dat de Heer je helpt en
bijstaat. Dat kan gewoon ook door middel van een woord, een teken. Zo was ik gisteren
ochtend deze preek aan het bewerken en zo maar ineens, in een glimp, scheen het licht van de
zon mijn kamer in, een teken: zoals de zon iedere dag over je opgaat, zo ben ik er voor jou. Of
misschien zegt net de buurvrouw iets wat jou weer moed geeft. Die olie, het werk van Gods
Geest moet je verzamelen, de olie waarmee je je lamp brandende kan houden.

De beschrijving van Matteus 25 is geen beschrijving van een feitelijke toekomst, maar een
beeldrijke oproep voor het leven van vandaag. De verhalen willen niet oordelen en zeker niet
veroordelen, maar mensen oproepen tot het volharden in een concrete levensweg. Ga met God
– Ontzag voor God is het begin van alle wijsheid. Wie de weg van de wijsheid en het volgen
van Gods wil kiest, kiest voor het leven.

En dan komt nu aan het eind van de preek de ontknoping, waar alles om draait. Toen de te late
domme meisjes terugkwamen zei Jezus: Ik ken jullie niet! En dan niet het kennen zo van: ik
weet waar je woont…Eigenlijk staat er: jullie hebben met mij geen intimiteit opgebouwd. En
de gelijkenis eindigt in mineur. Drie gelijkenissen in Matteus 25 (de bruidegom wordt de
Heer van zijn dienaren en Koning van alle volkeren die schapen van de bokken scheidt)
eindigen achter elkaar negatief. Maar met Matteus 25 eindigt het evangelie niet. Want wie
wordt niet her-kend? Jezus. Wie is de bok? Jezus. Als we doorlezen staat in hoofdstuk 26:
“Toen Jezus deze laatste rede had uitgesproken, zei Hij: ‘Over twee dagen is het Pesach.”
Pesach is het feest van de bevrijding, van verlossing uit de narigheid. Jezus, de bruidegom
heeft in Zijn liefde voor jou de overwinning aan het kruis al behaald. Jezus is zelf in onze
plaats gaan staan!
Wij zouden zoveel vertrouwen in Gods liefde voor ons moeten hebben, dat wat we in het
leven ook tegen komen, we niet bang hoeven te zijn voor problemen of moeilijke tijden,
omdat we weten dat die voorbij gaan. Soms denk je dat je dromen zijn verwoest en worden
we weer verslagen omdat we op onze eigen olie vertrouwen – die gaat uit. Wij leren er van. In
dit leven leren wij wat ons in de toekomst zal helpen. Want misschien moet de bruidegom wel
op ons wachten totdat wij er volledig op vertrouwen dat wij hem verwachten.
De olie van Zijn Heilige Geest is Gods werk in uitvoering. Wijs ben je als je Gods Geest in je
laat wonen. Intiem worden met God. Dat is niet hopeloos wachten op een ervaring dat de
bruidegom komt, maar een kennen en weten dat Hij al in je leven is, dat Zijn liefde voor jou
de overwinning al heeft behaald. Nu al zeggen: Heer, hier ben ik. Hier in uw kerk, hier in de
Singelhof, in uw gemeenschap van mensen van waaruit het goede leven gebeurt. Zelf een
Lichtdrager zijn. Zijn Licht laten schijnen voor de mensen. Dan blijkt dat wachten een
verwachten van Jezus is want de Bruidegom spreekt: welkom! Ik verwacht jou (!), je bent
gekend, jij bent geliefd, geborgen, getroost.
En weet: God kent geen lock down, de hemel is altijd voor jou open. Dit maakt het leven een
feest. Heb je er zin in?
Amen.

ds. Rianne Noordzij