Koningsdag
Aanstaande zaterdag is het Koningsdag. De invulling van deze dag is zover ik kan zien door het hele
land heen ongeveer hetzelfde. Traditionele spelletjes en vrijmarkten beheersen het straatbeeld.
Doorgaans komt het mij gemoedelijk over. Maar heel veel koninklijks vind ik er niet aan. Ik zie het
meer als een volksfeest dat toch een keer gehouden moet worden. Wat dat betreft had 1 mei ook
gekund.
Vanouds was een koninkrijk een vorm van bestuur. Nederland is pas heel laat een koninkrijk
geworden. In de Nederlandse geschiedenis staat een koning voor gecentraliseerd bestuur. Voor 1795
was er geen ruimte voor een koning. De macht lag bij de steden en gewesten. Die decentralisatie van
de macht maakte het landsbestuur weinig daadkrachtig.
Sinds 1806, met een kleine onderbreking van 1810 tot 1813, is Nederland een koninkrijk. Een
probleem werd het uitdijende bestuur. De overheid kreeg steeds meer taken. Terecht vroegen die
om een systematische controle. Het koningschap werd een symbool van eenheid zonder veel
feitelijke macht.
Ondanks al die veranderingen in het koningschap in de menselijke samenleving, bleef de kerkelijke
traditie over God als koning spreken. Maar wat bedoelen we daar eigenlijk mee? In Bijbelse tijden
had een koning vooral een militaire taak. Hij moest de veiligheid van het land garanderen. Koningen
bemoeiden zich niet of nauwelijks met het welbevinden van de inwoners. Koningen deden niet aan
sociale politiek. Zij zouden ook nauwelijks middelen hebben gehad om dat te effectueren. Het
koningschap was een symbool van macht. Maar die macht was uiteindelijk zeer beperkt.
De Griekse filosofie heeft van God de Almachtige gemaakt. Maar uiteindelijk leverde dit meer vragen
op dan dat het antwoorden gaf. Wie met almacht heerst over een door egoïstisch geweld beheerste
wereld, heeft wat uit te leggen, zal ik maar zeggen.
Het koningschap van Jezus is een beeld dat mensen kan verenigen. Maar of God over onze levens
regeert, zullen wij in onze eigen daden moeten laten zien.
Wim de Ruyter