Een gestolen verhaal
De vraag of je succes in het leven hebt, blijkt nogal af te hangen van waar je wieg staat. Staat je
wieg in het verkeerde huis dan begin je het leven met een enorme achterstand. Kinderen uit
rijke gezinnen krijgen bijna ongelimiteerde bijscholing. Kinderen uit armere milieus volgen
daardoor vaak een schoolopleiding op een lager niveau. Sociale mobiliteit is ingewikkeld.
Kinderen uit families met een rijk netwerk komen bijna altijd verder in het leven.
Vanuit dit perspectief had Jezus tweeduizend jaar geleden het tij niet mee. Hij groeide op in
Galilea en kon daardoor nooit de goede contacten in Jeruzalem hebben. Vanuit Jeruzalem
bezien was Galilea buitengebied. Veel aandacht voor wat daar gebeurde, zal er niet geweest
zijn. Wie in Jeruzalem woonde, dacht dat hij in het religieuze centrum van de wereld zat. De
culturele elite van Jeruzalem verschilde in dat opzicht weinig van de huidige elite in
Amsterdam.
De kans dat Jezus als buitenstaander ooit iets zou kunnen veranderen in Jeruzalem was
minimaal. De macht was volledig geconcentreerd in besloten colleges. Hoogstens zou hij
middels een bevriende connectie als Jozef van Arimatea iets onder de aandacht hebben
kunnen brengen. Maar dan had hij wel wisselgeld moeten hebben.
De weg van Jezus naar Jeruzalem was er een van lege handen. Het enige wat Jezus zou
hebben kunnen hopen, was dat ze hem duldden. Met andere woorden, dat hij te onbetekenend
was voor het establishment om daar energie in te stoppen.
Hoe het met Jezus afliep is bekend. Maar een kleine driehonderd jaar later werd dit verhaal
van Jezus geannexeerd door de elite van Rome. De Romeinse cultuur had wel iets met goden
die aanvankelijk op aarde niet herkend waren. In het heden zat Jezus aan de rechterhand van
God in de hemel. Vanuit die positie kon men hem uitstekend gebruiken om de macht van
keizers en koningen te legitimeren. Constantijn de Grote was de eerste. Er zouden er nog vele
volgen.
De rol van het christendom in de wereldgeschiedenis is zonder keizer Constantijn niet te
begrijpen. De actualiteit zien we bij Poetin. Moskou presenteert zich al eeuwenlang als het
derde Rome. Net als indertijd in het Byzantijnse rijk zijn kerk en staat nauwelijks meer van
elkaar te onderscheiden. De macht van de één wordt gelegitimeerd door de ander.
Het verhaal van een kansloze Jezus werd uiteindelijk door geestverwanten van Kajafas,
Pilatus en Herodes gekaapt om de zittende macht te rechtvaardigen. Het is de tragiek van onze
geschiedenis. Van wie niet heeft wordt zelfs genomen wat hij niet heeft.
Wat houden we over als wij Jezus volgen op weg naar Jeruzalem?
Wim de Ruyter